Malowanie to proces nakładania powłoki farby na malowany element. W przemyśle najpopularniejszą metodą malowania jest malowanie natryskowe farbami rozpuszczalnikowymi, tzw. malowanie na mokro. Jest ono najbardziej skutecznym sposobem ochrony przed korozją. Powłoka malarska służy również do zapewnienia estetyki malowanym elementom. Malowanie natryskowe odbywa się w specjalnie skonstruowanej kabinie, w której zainstalowane są filtry lakiernicze.
Jak działa kabina lakiernicza?
Kabina lakiernicza to komora lub pomieszczenie służące do malowania elementów. Wielkość kabiny dobiera się do wielkości i ilości malowanych w niej detali. Uzasadnieniem optymalizacji są przede wszystkim koszty – większa kabina kosztuje drożej, oraz jest droższa w eksploatacji. Podstawową funkcją kabiny jest właściwe odprowadzanie tzw. mgły lakierniczej, czyli drobinek lakieru oraz oparów rozpuszczalnika. Służą do tego odpowiednio dobrane filtry do kabiny lakierniczej, które wyłapują cząstki mgły. Kabina lakiernicza ogranicza rozprzestrzenianie się farby wyłącznie do wyznaczonego obszaru, który łatwiej jest wyczyścić. Zapobiega to zanieczyszczeniu powierzchni malowanej innymi kolorami, a tym samym – wykonywaniu żmudnych poprawek w przypadku wadliwie położonej powłoki. Odpowiednia ergonomia kabiny lakierniczej, właściwie ustawiona wentylacja, oświetlenie oraz różnego rodzaju kozły, leżnie lub zawieszki przyczyniają się do lepszego nanoszenia farby na malowany element.
Najważniejszymi jednak funkcjami są: ochrona pracowników przed oparami farb i rozpuszczalników, dzięki zapewnieniu właściwej wentylacji i odprowadzeniu zanieczyszczeń przez filtry lakiernicze oraz zmniejszenie ilości LZO emitowanego do atmosfery.
Filtry lakiernicze jako gwarancja prawidłowej pracy kabiny
Dla zapewnienia bezpieczeństwa pracowników, przebywających w obszarze emisji zanieczyszczeń, kabina lakiernicza musi mieć zapewnioną odpowiednią wymianę powietrza. Normy zalecają tzw. prędkość opadu powietrza na poziomie 0,3 m/s. Prawidłowo eksploatowane filtry do kabiny lakierniczej nie tylko zapewniają prawidłowy przepływ powietrza, ale również eliminują ryzyko wybuchu przy nadmiernym nagromadzeniu stężenia rozpuszczalnika w kabinie lub wentylacji. Warunkiem jest odpowiednie umiejscowienie wyciągów wentylacyjnych oraz dobór filtrów lakierniczych już na etapie projektowania, a także regularne ich czyszczenie lub wymiana w trakcie eksploatacji kabiny.
Skutki niewłaściwego użytkowania filtrów do kabiny lakierniczej
Brak filtrów lakierniczych, nieprawidłowy dobór lub sporadyczna wymiana mogą być przyczyną wielu problemów, które może odczuć warsztat lub zakład, posiadający lakiernię. Najczęstszym i najbardziej oczywistym jest spadek jakości powłoki lakierniczej, zwłaszcza jej estetyki, a co za tym idzie – zwiększone koszty materiału i roboczogodzin, przeznaczonych na poprawki. Kolejnym problemem, istotniejszym lecz początkowo mniej zauważalnym jest pogorszenie środowiska pracy, większe narażenie lakierników na ryzyko w postaci gorszego samopoczucia, zawrotów głowy, aż do utraty zdrowia lub wypadku przy pracy włącznie. Źle dobrane lub niewłaściwie eksploatowane filtry do kabiny lakierniczej są nieskuteczne przy wyłapywaniu pyłów farby lub cząstek rozpuszczalnika, nie oczyszczając wywiewanego z lakierni powietrza. Powoduje to zwiększoną emisję LZO, czyli lotnych związków organicznych do atmosfery. W przypadku kontroli organów ochrony środowiska może to skutkować nałożeniem kary.
Właściwie eksploatowana kabina lakiernicza – podstawą prawidłowej pracy lakierni
Kabina lakiernicza, wyposażona w ergonomicznie dobrane oświetlenie, wentylację, filtry lakiernicze oraz akcesoria, ułatwiające pracę jest, obok wykwalifikowanej kadry, technologii, pistoletu oraz dobrej jakości farby, podstawą prawidłowo funkcjonującej lakierni, zarówno w małym warsztacie, jak i w dużym zakładzie przemysłowym. Może różnić się wielkością, wyposażeniem, rozlokowaniem oświetlenia czy sposobem wieszania lub położenia malowanych detali. Jednak podstawowe funkcje, takie jak ochrona pracowników przed narażeniem na szkodliwą mgłę lakierniczą, oraz jakość wykonanej powłoki, choć realizowane różnymi sposobami, muszą zostać dochowane.